:: جعفر بن موسی الکاظم علیه السلام ::

عالم دانشمند و زاهد ، حضرت امامزاده جعفر(ع) که صحن و سرای زیبا و مطهرش هر روزه در شهر پیشوا منزلگه هزاران عاشق دلسوخته به خاندان عصمت وطهارت است ، بنا بر نوشته کتب انساب یکی از فرزندان بلافصل حضرت امام موسی کاظم (ع)است .

امامزاده جعفر بن موسی الکاظم شهرستان پیشوا
حضرت امامزاده جعفر (ع) که وی را جوادی و اولاد او را جواریون و شجریون نیز می خوانند پس از رشد ونمو در خاندان پاک ومطهر محمدی و کسب فیوضات معنوی ، به یاری برادر بزرگوارش حضرت علی بن موسی الرضا (ع) پرداخت و پس از آنکه حضرت امام رضا (ع) دعوت مأمون الرشید را پذیرفت و از مدینه راهی شهر طوس شد ، وی نیز همانند آن حضرت با کاروانی به سرپرستی خود و با حضور فرزندان و فرزند زادگان حضرت امام موسی کاظم (ع) همچون ابراهیم و ابوالجواد (ع) از بغداد رو به ولایت خراسان نهادند .

آن حضرت و دیگر همراهان هنگامی که به ناحیه ساوجبلاغ رسیدند پس از درگیری با دشمنان (سپاهیان مامون)، حسن بن موسی الکاظم (ع) شهید شد و به بعضی دیگر از همراهان آن حضرت جراحاتی وارد شد پس از این پیکار با فرا رسیدن شب ، همگی در اطراف این منطقه پراکنده شدند ، اما حضرت جعفربن موسی الکاظم (ع) که در منطقه ساوجبلاغ در حین دفاع مجروح گردیده بود در توابع ورامین به موضع سناردک ، در منزل جلال الدین نام بر اثر شدت جراحات وارده در تاریخ 15 جمادی الثانی سال 217 هجری قمری به شهادت رسیدند و در گورستان محل ، دفن گردیدند.

تاریخ و معماری بنای آستان مقدس امامزاده جعفر (ع)
بنای مجلل و با شکوه امامزاده جعفربن موسی الکاظم (ع) در زمان سلطنت طهماسب صفوی ساخته شده است ومحراب داخلی حرم در قسمت جنوب بنای بقعه قراردارد و ازاره داخلی مقبره تا ارتفاع 5/1متری با کاشیهای معرق فیروزه ای ، مشکی زرد و سفید بر زمینه لاجوردی با نقوش تزیینی اسلامی مزین شده و در اواخر دوران پهلوی بالای ازاره داخل حرم و گنبد نیز تماما آیینه کاری شده است. ضریح متبرک این مقبره در وسط گنبد خانه بر روی پایه ای 30 سانتیمتری از سنگ مرمر سبز قرار دارد و از جنس طلا و نقره می باشد که هنر مینا کاری تزیین شده و کتیبه های آن با خط ثلث و نستعلیق نوشته و در سال 1371 هجری شمسی ساخته و نصب گردیده است.

در پایان کتیبه ای که روی درب ضریح سابق مرقد مطهر موجود است تاریخ سال 903 هجری حک گردیده و در پایان کتیبه داخل حرم که به خط ثلث می باشد نام شاه طهماسب صفوی و تاریخ 903 حک شده است و این بقعه در سال 21/08/1317 توسط میراث فرهنگی به ثبت آثار ملی به شماره 319 رسیده است.

گنبد این بنای مجلل که از جمله آثار ارزشمند معماری مذهبی ایران است دارای 21متر ارتفاع و 5/9متر قطر می باشد که به شیوه دو پوش ساخته شده و فاصله بین پوش اول و دوم آن 7 متر است و بر روی پایه شانزده ضلعی با هشت پنجره می باشد که چهار پنجره آن دارای شیشه رنگی است ، کاشیهای فیروزه ای قسمت خارجی گنبد با نقوش هندسی و کتیبه هایی به خط ثلث و نستعلیق و کوفی بنایی تزیین گردیده است و علاوه بر جنبه تزیینی دارای نقش عایق برای حفاظت از برف و باران می باشد که در سال 1354 توسط سازمان ملی حفاظت آثار باستانی مرمت و تعمیر گردیده است. ایوان زیبای غربی این آستان مقدس در سال 1227 هجری قمری با دستور فتحعلی شاه قاجار هنگام تعمیرات بنا اضافه گردید که ابعاد آن 7×20/8 متر می باشد و کف و ازاره آن تا ارتفاع 80/1 متری ، در سالهای اخیر با کاشی کاری پوشانده شده و پوشش سطح ایوان به وسیله گچ ، سفید کاری و یزدی بندی در قسمت طاق به صورت رسمی بندی و آیینه کاری تزیین گردیده است.

طاق ایوان به شکل جناغی ساخته شده و از پاکار قوس طاق ، کتیبه ای به خط نستغعلیق سفید بر روی 50 لوح و 450 قطعه کاشی لاجوردی وجود دارد که مشتمل بر 25 بیت شعر از فتحعلی خان صبا می باشد که هر مصرع آن درون کادری مشخص نوشته شده و فواصل بین کادرها را با کاشیهای زرد و سبز و طرحهای گل و برگ پر کرده اند بر روی آخرین کاشی از کاشی های مذکور که از نوع کاشی خشتی زمان قاجاریه است تاریخ تعمیر بنا به سال 1227 هجری قمری حک شده است. هر چند که بنای بقعه امامزاده جعفر (ع) در زمان شاه طهماسب صفوی ساخته شده و بعدها در زمان قاجاریه ، به دستور فتحعلی شاه قاجار تعمیر و ایوان اصلی آن در ضلع شرقی بقعه احداث گردید و در دوران پهلوی تعمیرا گنبد، آیینه کاری داخل حرم و دیگر تزیینات داخلی و خارجی آین آستان مقدس انجام شد تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی مساحت کل باقیماند در زمان گذشته 300 متر مربع می باشد و مساحت کل صحن و سرا به مساحت 7000 متر مربع بوده ولی پس از پیروزی انقلاب به زعامت مرجع عالی قدر اسلام حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظو رهبری طرح توسعه آستان مقدس در غالب تهیه طرح جامع پیش بینی 60 هزار متر مربع طراحی شده که در اطراف حرم مطهر احداث 11 رواق و یک ایوان قرینه و سه شبستان به نام های حسینیه شهدا ، مصلی ، تالار قران به مساحت 11 هزار متر مربع در فاز یک طرح جامع به تایید دفتر فنی سازمان اوقاف و امور خیریه رسیده و در شرق صحن ، درب ورودی با در گلدسته به ارتفاع 22 متر با سر درب کاشی کاری که در پیشانی درب ورودی با کاشی نوشته است که بارگاه حضرت جعفربن موسی الکاظم (ع) مبدا قیام 15 خرداد 42 خوش امدید و در دو طرف درب شمال ساختمان اداری به مساحت 300 متر مربع و طبقه دوم به مساحت 380 متر مربع سالن و مخزن کتابخانه استان مبارک قرار گرفته و در قسمت جنوبی درب ورودی خدمات به زائرین محترم و طبقه دوم ، زائر سرا احداث شده است .

                                                                                            منابع :

1- دستخط آقایان مرحوم حاج شیخ عباس قمی امام جمعه سابق پیشوا و مرحوم حاج شیخ احمد جنیدی امام جمعه سابق رودسر درباره شجره نامه امامزاده جعفربن موسی الکاظم (ع) و مرحوم حضرت ایت الله عظمی مرعشی نجفی را به رشته تحریر در آوردند . کنزالانساب - صفحه 59
2- تذکر الایمه – مرحوم علامه مجلسی
3- کنز الانساب – صفحه 4 و ریاض الانساب – صفحه 158
4-بحر الانساب - صفحه 71
5-آشنایی با سلاله پاکان ، امامزاده جعفر موسی الکاظم (ع) – حسن اصلانی – صفحه 43
6- کنز الانساب صفخه 51 و بحر الانساب - صفحه 67
7- نسخه خطی تاریخ خوار و ورامین – ملا نعیمای طالقانی و نسخه خطی موقعیت امامزادگان ورامین – مرحوم استاد علیرضا طالقانی – صفحه 74 و بحر الانساب – صفحه 71
8-مطلع الشمس – محمد حسن خان صنیع الدوله – صفحه 1154
9-مجله هنر و مردم شماره 86- دکتر علاالدین آذری
10-فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی – نصرت الله مشکواتی – صفحه 275
11-بقاع متبرکه استان تهران – محمد جعفر سروقدی – صفحه 176

                                                                           تایپ و انتشار : داریوش مصلح